Tsegué-Maryam Guèbrou: οι μοναχικές μελωδίες μιας καλόγριας

“We can’t always choose what life brings - But we can choose how to respond.”

Emahoy Tsegué-Maryam Guèbrou
 
 Η Emahoy Tsegué-Maryam Guèbrou γεννήθηκε το 1923 στην Αντίς Αμπέμπα. Η οικογένειά της ήταν μια από τις πιο εύπορες της Αιθιοπίας. Η Emahoy πήγε σχολείο στην Ελβετία, όπου έμαθε πιάνο και βιολί. Επέστρεψε το 1930 στην Αντίς και στο κοινωνικό περιβάλλον όπου ανήκε. 
 
Παρά τον συντηρητικό της περίγυρο, ήταν υπέρμαχος της ισότητας των δύο φύλων και δραστήρια φεμινίστρια. Ήταν η πρώτη γυναίκα που εργάστηκε στη δημόσια Διοίκηση της Αιθιοπίας και η πρώτη που τραγούδησε σε Ορθόδοξη Εκκλησία της Αιθιοπίας. 

Όταν το 1936 ο Μουσολίνι εισέβαλε στην Αιθιοπία και τρία μέλη της οικογένειάς της σκοτώθηκαν, η Emahoy μαζί με τους γονείς της εγκατέλειψαν τη χώρα. Η ίδια κατέληξε στο Κάιρο για να εκπαιδευτεί από τον Πολωνό βιολιστή Αλέξανδρο Kontorowicz. Μελέτησε Beethoven, Chopin, Mozart, Shubert και ανέπτυξε μια  ιδιαίτερη προτίμηση στον Strauss. 

Στα 23 της κέρδισε υποτροφία για να σπουδάσει στη Βασιλική Ακαδημία Μουσικής του Λονδίνου. Ουδέποτε όμως της χορηγήθηκε η απαιτούμενη άδεια (είναι  ασαφές τόσο το ποιος δεν την χορήγησε όσο και το γιατί στη συνέντευξη που παραχώρησε στο BBC το Απρίλιο του 2017). Η απογοήτευσή της ήταν τόσο  μεγάλη που σταμάτησε να παίζει μουσική, σταμάτησε να τρώει, νοσηλεύτηκε και εν τέλει εγκατέλειψε την προοπτική να γίνει κλασσική πιανίστρια. Βρήκε καταφύγιο στον Θεό, σε ένα μοναστήρι στη Βόρεια Αιθιοπία, όπου έζησε σαν ερημίτισσα, προσηλωμένη στις ψαλμωδίες και την προσευχή, μέχρι να ξαναγυρίσει στη μουσική και να δημιουργήσει τις δικές τις συνθέσεις. 

 

 
Η πρώτη φορά που ηχογράφησε τη μουσική της ήταν τελικά το 1967 στη Γερμανία (Spielt Eigene Kompositionen). Ακολούθησαν τέσσερεις δίσκοι (The Hymn Of Jerusalem, The Jordan River Song το 1970, Church Of Kidane Mehret/Yet My King Is From Old από την Hed-Arzi το 1972, The Visionary- Piano Solo από το Emahoy Tsegue Maryam Music Foundation το 2012, Emahoy Tsegué-Mariam Guèbru από τη Mississipi Records το 2016). Στις νεότερες γενιές έγινε γνωστή όταν η μουσική της συμπεριλήφθηκε στη σειρά Éthiopiques (Tsegué-Maryam Guèbrou* ‎– Éthiopiques 21: Piano Solo).
 
  Από την δεκαετία του ‘80 ζει σε ένα μοναστήρι στην Ιερουσαλήμ, όπου συνεχίζει να συνθέτει μουσική. Σήμερα είναι 96 ετών. 

Οι συνθέσεις της Emahoy Tsegué Maryam Guèbrou αντανακλούν τα αισθητικά, κοινωνικά και εν τέλει υπαρξιακά διλήμματα τα οποία κλήθηκε να αντιμετωπίσει. Χρησιμοποιεί αναμφίβολα σαν βάση της την κλασσική μουσική και τη δυτικότροπη τζαζ, αποφεύγοντας τους παραδοσιακούς χρωματισμούς (διαχωρίζοντας έτσι τον εαυτό της από την ethio-jazz συμπατριωτών της όπως ο Mulatu Astatke). Τα βαλς του Chopin συνδιαλέγονται με τους πεντατονικούς ψαλμούς της εκκλησίας. Την ίδια στιγμή όμως ο ακροατής δεν μπορεί με σιγουριά να πει ότι αυτό δεν ηχογραφήθηκε σε ένα -ομολογουμένως απαιτητικό- honky tonk bar λίγο πριν βγει ο headliner με boogie woogie.

Το έργο της διαπνέεται από μια πνευματικότητα που δεν μπορεί να συνδεθεί εύκολα με οποιαδήποτε καταγωγή - σαν η Emahoy να είναι κατ’ επιλογή άπατρις. Έτσι η μουσική της, τρυφερή και εσωτερική, είναι πανανθρώπινη, σχεδόν αιώνια και -με αυτή την έννοια- θεϊκή.

 

Και μια μικρή ιστορία σαν υστερόγραφο

Τη μουσική της Guèbrou την ανακάλυψα 10-15 χρόνια πριν, σε μια από τις βόλτες μου στο παζάρι του Πειραιά περιφερόμουν μάλλον άκεφα και με άδεια χέρια. Τη μέχρι εκείνη τη στιγμή κακή διάθεση ήρθε να συμπληρώσει μια ξαφνική νεροποντή που έκανε τον ηλικιωμένο πωλητή μπροστά μου να τρέξει αφήνοντας την πραμάτειά του να παρασυρθεί από τα νερά. 
 
Έσκυψα και σήκωσα το 10ιντσο με το περίεργο εξώφυλλο πριν καταστραφεί εντελώς από τη βροχή – δίσκους δεν αφήνουμε ποτέ πίσω - , πρόλαβα τον παππού, του το πλήρωσα και γυρνώντας σπίτι άκουσα ένα από τους καλύτερους (εντέλει) δίσκους που έχω. Οι συνθέσεις της Αιθιόπισσας καλόγριας Tsege Mariam Gebru στο πιάνο δεν είναι από τις πρώτες μου συγκινήσεις αλλά μου δωσαν ακριβώς εκείνη την ευτυχία της νέας ανακάλυψης που ένιωθα συχνότερα μικρότερος.

 

 

 

  • Δημιουργήθηκε στις

Follow Us