Tsegué-Maryam Guèbrou: οι μοναχικές μελωδίες μιας καλόγριας

“We can’t always choose what life brings - But we can choose how to respond.”

 Η Emahoy Tsegué-Maryam Guèbrou γεννήθηκε το 1923 στην Αντίς Αμπέμπα. Η οικογένειά της ήταν μια από τις πιο εύπορες της Αιθιοπίας. Η Emahoy πήγε σχολείο στην Ελβετία, όπου έμαθε πιάνο και βιολί. Επέστρεψε το 1930 στην Αντίς και στο κοινωνικό περιβάλλον όπου ανήκε. 

 

Παρά τον συντηρητικό της περίγυρο, ήταν υπέρμαχος της ισότητας των δύο φύλων και δραστήρια φεμινίστρια. Ήταν η πρώτη γυναίκα που εργάστηκε στη δημόσια Διοίκηση της Αιθιοπίας και η πρώτη που τραγούδησε σε Ορθόδοξη Εκκλησία της Αιθιοπίας. 

Όταν το 1936 ο Μουσολίνι εισέβαλε στην Αιθιοπία και τρία μέλη της οικογένειάς της σκοτώθηκαν, η Emahoy μαζί με τους γονείς της εγκατέλειψαν τη χώρα. Η ίδια κατέληξε στο Κάιρο για να εκπαιδευτεί από τον Πολωνό βιολιστή Αλέξανδρο Kontorowicz. Μελέτησε Beethoven, Chopin, Mozart, Shubert και ανέπτυξε μια  ιδιαίτερη προτίμηση στον Strauss. 

Στα 23 της κέρδισε υποτροφία για να σπουδάσει στη Βασιλική Ακαδημία Μουσικής του Λονδίνου. Ουδέποτε όμως της χορηγήθηκε η απαιτούμενη άδεια (είναι  ασαφές τόσο το ποιος δεν την χορήγησε όσο και το γιατί στη συνέντευξη που παραχώρησε στο BBC το Απρίλιο του 2017). Η απογοήτευσή της ήταν τόσο  μεγάλη που σταμάτησε να παίζει μουσική, σταμάτησε να τρώει, νοσηλεύτηκε και εν τέλει εγκατέλειψε την προοπτική να γίνει κλασσική πιανίστρια. Βρήκε καταφύγιο στον Θεό, σε ένα μοναστήρι στη Βόρεια Αιθιοπία, όπου έζησε σαν ερημίτισσα, προσηλωμένη στις ψαλμωδίες και την προσευχή, μέχρι να ξαναγυρίσει στη μουσική και να δημιουργήσει τις δικές τις συνθέσεις. 

Οι συνθέσεις της Emahoy Tsegué Maryam Guèbrou αντανακλούν τα αισθητικά, κοινωνικά και εν τέλει υπαρξιακά διλήμματα τα οποία κλήθηκε να αντιμετωπίσει. Χρησιμοποιεί αναμφίβολα σαν βάση της την κλασσική μουσική και τη δυτικότροπη τζαζ, αποφεύγοντας τους παραδοσιακούς χρωματισμούς (διαχωρίζοντας έτσι τον εαυτό της από την ethio-jazz συμπατριωτών της όπως ο Mulatu Astatke). Τα βαλς του Chopin συνδιαλέγονται με τους πεντατονικούς ψαλμούς της εκκλησίας. Την ίδια στιγμή όμως ο ακροατής δεν μπορεί με σιγουριά να πει ότι αυτό δεν ηχογραφήθηκε σε ένα -ομολογουμένως απαιτητικό- honky tonk bar λίγο πριν βγει ο headliner με boogie woogie.

Το έργο της διαπνέεται από μια πνευματικότητα που δεν μπορεί να συνδεθεί εύκολα με οποιαδήποτε καταγωγή - σαν η Emahoy να είναι κατ’ επιλογή άπατρις. Έτσι η μουσική της, τρυφερή και εσωτερική, είναι πανανθρώπινη, σχεδόν αιώνια και -με αυτή την έννοια- θεϊκή.

Και μια μικρή ιστορία σαν υστερόγραφο