“You Got Altered Information” – a.k.a. Happy Birthday, Quadrophenia!
Σαράντα οκτώ χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την κυκλοφορία του Quadrophenia, του έκτου στούντιο άλμπουμ των The Who και της δεύτερης ολοκληρωμένης ροκ όπερας που συνέθεσε και δημοσιοποίησε ποτέ ο Pete Townshend.
Είχε προηγηθεί το Tommy. (Το Life House, ένα project παρόμοιου τύπου, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Κάποια από τα τραγούδια που γράφτηκαν για αυτό συμπεριλήφθηκαν τελικά στο Who’s Next.)
Υποτίθεται πως το Quadrophenia αφορά τη ζωή ενός νεαρού Mod – είναι, όμως, αυτό και μόνο; Όσο ενδιαφέρουσα κι αν είναι η υποκουλτούρα των Mods και όσο και αν ο Townshend στην ουσία χρωστά σε αυτούς την άνοδο και τη μεσουράνηση του συγκροτήματός του (από εκείνη τη στιγμή που ένα τσούρμο μοντάδες τον ξεμονάχιασαν στο Shepherd’s Bush για να του πουν πως είχε πιάσει το νόημα με το “I Can’t Explain”), σίγουρα δεν είναι αρκετή για να τροφοδοτήσει από μόνη της τη φαντασία ενός τόσο οξυδερκούς τραγουδοποιού όσο ο leader των Who, ενός ανθρώπου που από το πρώτο του κιόλας μεγάλο τραγούδι (το προαναφερθέν “I Can’t Explain”) επιχείρησε να κάνει κάτι παραπάνω από το να γράφει απλά τραγουδάκια αγάπης. Άλλωστε, αν ήθελε να σκαρώσει μια ιστορία γύρω από τους Mods και μόνο, θα μπορούσε εύκολα να αρκεστεί σε έναν μύθο τύπου Ρωμαίος και Ιουλιέτα (ο καλοντυμένος Mod που ερωτεύεται μια ατημέλητη αλλά όμορφη ρόκερ ή ο φτωχός Mod από την εργατική τάξη που ερωτεύεται μια πλούσια). Αντ̕ αυτού, προσφέρει –απλόχερα, κατά το κλισέ- το πορτρέτο ενός ήρωα τόσο πολύπλοκου, τόσο μπερδεμένου, τόσο ακραίου κι όμως τόσο ανθρώπινου που όμοιό του σπάνια έχουμε απαντήσει πριν και μετά το 1973 στην παγκόσμια τραγουδοποιία (της κλασικής όπερας συμπεριλαμβανομένης).
Η γνώμη μου είναι πως το Quadrophenia δεν είναι απλά η καταγραφή ενός pop φαινομένου (είναι βέβαια και αυτό), αλλά μια σύνθετη, μεστή, περίτεχνα ειπωμένη ιστορία γύρω από τη νεότητα, την αίσθηση του ανήκειν, την τρέλα, τον έρωτα, τις νεανικές ψευδαισθήσεις, το χάσμα των γενεών. Όπως όλα τα σπουδαία έργα τέχνης, δεν έχει μόνο ένα αντικείμενο. Ο Jimmy, o κεντρικός ήρωας, είναι ένας άνθρωπος που παλεύει να βρει την ισορροπία και τη συγκρότηση κάτω από την πίεση του ανταγωνισμού με τους συνομηλίκους του, της μόδας, των ναρκωτικών και της ίδιας του της παραφροσύνης. Τα κεντρικά τραγούδια του δίσκου (“I’m one”, “Love Rein O’er Me”, “The Real Me”, “Sea and Sand”) έχουν να κάνουν με αυτά τα θέματα, με την αγωνιώδη προσπάθεια του Jimmy να παραμείνει λογικός ενώ όλα δίπλα του καταρρέουν. Οι Mods, ο τρόπος ζωής τους και το κατά πόσον είναι κάτι γύρω από το οποίο αξίζει να χτίσει κανείς τη ζωή του, είναι απλά η αφορμή για τον Jimmy για να επανεξετάσει και να επανεφεύρει τον εαυτό του, τη ζωή του και να δει αν θα μπορέσει τελικά να βρει τη θέση του στον κόσμο (τα καταφέρνει; - Δεν ξέρουμε. Το τέλος αφήνεται ανοιχτό. Το σίγουρο είναι πως απορρίπτει τις ψευδαισθήσεις που έτρεφε μέχρι πρότινος).
Ο Townshend είναι ο τραγουδοποιός της αμφιβολίας, της περιπλοκότητας της ύπαρξης και της ανηλεούς ενδοσκόπησης, όσο οργισμένες κι αν είναι οι κιθάρες του, όσο έξαλλα κι αν είναι τα ντραμς του Moon, όσο υπέροχα κι αν ουρλιάζει ο Roger Daltrey. Και είναι ακριβώς αυτός ο τρόπος της γραφής του που κάνει το Quadrophenia έναν δίσκο όπου όλ@ θα βρουν κάτι.
ΥΓ. 1: Ακόμα και προτού να το οραματιστούν ως ταινία, οι Who είχαν δώσει ιδιαίτερη βάση στο οπτικό και αφηγηματικό κομμάτι του Quadrophenia, με το booklet του αυθεντικού άλμπουμ να περιλαμβάνει μια σειρά από φωτογραφίες του Ethan Russell, σε καλλιτεχνική διεύθυνση του Richard Evans. Αντί να είναι πολύχρωμες και pop, οι φωτογραφίες αυτές χαρακτηρίζονταν από την ασπρόμαυρη, υποτονική ατμόσφαιρά τους, η οποία ήταν απολύτως κατάλληλη τόσο για τον ψυχισμό του Jimmy, όσο και για το περιβάλλον το οποίο εκείνος περιδιάβαινε, πεζός ή με τη Lambretta του: τις εργατικές συνοικίες του Λονδίνου.
ΥΓ. 2: Στην αρχική μορφή του, το παραπάνω κείμενο είχε δημοσιευτεί αρχικά στο θρυλικό fanzine Fractal Press, υπογεγραμμένο με το ψευδώνυμο Ηλίας Νίσαρης.
- Δημιουργήθηκε στις