Με αφορμή την επέτειο της δολοφονίας του John Lennon, αλλά και την πρόσφατη κυκλοφορία του “Now and Then”, o Γιώργος Δρόσος γράφει για τα τελευταία χρόνια του Dr. Winston O’ Boogie αλλά και για τa διάφορα παραλίγο reunion μιας κάποιας μπάντας από τo Λίβερπουλ.

Τον Φλεβάρη του 1981, ο Carl Perkins έκανε τον Paul McCartney να κλαίει με μαύρο δάκρυ.

Όχι, ο λόγος δεν ήταν κάποια επίπληξη σχετικά με τις μουσικές ικανότητες του Macca –αυτό έλειπε!– ούτε κάποιο λογύδριο του στυλ «Χωρίς εμένα δεν θα υπήρχατε, αχάριστοι γιεγιέδες» (αν και όντως, χωρίς τον Perkins, και μερικούς ακόμη της γενιάς του, οι Beatles απλούστατα δεν θα υπήρχαν ή θα είχαν λάβει μια εντελώς διαφορετική μορφή).

Το κλάμα –κλάμα συγκίνησης και, εντάξει, ίσως όχι κυριολεκτικά με μαύρο δάκρυ– έπεσε στα Montserrat Studios του George Martin, όπου ο McCartney ηχογραφούσε το Tug of War, το πρώτο άλμπουμ του μετά τη διάλυση των Wings* αλλά και μετά τη δολοφονία του Lennon, και στο οποίο συμμετείχε ως guest και ο Perkins. Ενθουσιασμένος από τη φιλοξενία της οποίας είχε τύχει από τον πρώην Beatle, ο αρχετυπικός ροκαμπιλάς αποφάσισε να ανταποδώσει με ένα καινούριο τραγούδι, γραμμένο επί τόπου και επί τούτω.

Το έπαιξε στον Paul και την τότε σύζυγό του, Linda. Αλλά στο άκουσμα των στίχων “If we never meet again this side of life/ in a little while, over yonder/ where there’s peace and quiet/ my old friend/ Won’t you think about me every now and then?” ο McCartney απομακρύνθηκε με δάκρυα στα μάτια. Όπως έμαθε αργότερα από τη Linda o Perkins, ο λόγος γι’ αυτήν την αντίδραση ήταν πως τα τελευταία λόγια που είπε ποτέ από τηλεφώνου ο Lennon στο έτερο μέλος της σπουδαιότερης συνθετικής δυάδας του 20^ου αιώνα, ήταν σχεδόν πανομοιότυπα με το τελευταίο δίστιχο: “Think about me every now and then, my old friend” («Να με σκέφτεσαι πού και πού, παλιέ μου φίλε»).

Αναφέρω αυτήν την ιστορία επειδή 1) δεν μπορούσα να βρω μια πιο δραματική, πιασάρικη εισαγωγή για το παρόν κείμενο, 2) η φήμη πως οι Beatles και ειδικά ο Lennon και ο McCartney είχαν διακόψει οριστικά τις μεταξύ τους διπλωματικές σχέσεις καθ’ όλη τη διάρκεια των 70s είναι παντελώς αβάσιμη και 3) ίσως παρασυρμένος από το δικό μου fanboyism, με αφορμή την πρόσφατη, επίσημη κυκλοφορία του “Now and Then”, αυτά τα τελευταία λόγια αποκτούν μια κάπως ανατριχιαστική χροιά.

Ο Perkins συμπεριέλαβε το αφιερωμένο στο Macca κομμάτι στον δίσκο Go Cat Go! (1996), τραγουδώντας το μαζί με τον άμεσα ενδιαφερόμενο.

Πόσο κοντά βρέθηκαν οι Beatles σε μια επανένωση όσο ήταν ακόμη ζωντανός ο John Lennon;

Όπως και οι υπόλοιποι τρεις, ο Lennon είχε κατά καιρούς φανεί θετικός στο ενδεχόμενο να υπάρξει reunion, αν και σε άλλες περιπτώσεις είχε δηλώσει κατηγορηματικά αρνητικός. H μεταξύ 1973 και αρχών του 1975 σύντροφός του, May Pang, έχει ισχυριστεί πως ήταν πρόθυμος να ξαναρχίσει να γράφει με τον McCartney. Καθ’ όλη τη διάρκεια των seventies (αλλά και αργότερα) οι συνεργασίες μεταξύ των πρώην Beatles ήταν συχνές, αν και, μέχρι το 1974 τουλάχιστον, ο Lennon και ο McCartney συγκεκριμένα εμφανίζονταν ο ένας σε ηχογραφήσεις του άλλου μόνο μέσω των πικρόχολων κατηγοριών που αντάλλασσαν σε συγκεκριμένα τραγούδια τους, όπως τα “How Do You Sleep”, “Too Many People” κ.ά. – παράλληλα με διάφορα δημόσια θαψίματα. (Το προαναφερθέν Tug of War περιελάμβανε κι αυτό έναν συγκινητικό αποχαιρετισμό στον Lennon, υπό τη μορφή του “Here Today”).

Ίσως όχι η καλύτερη στιγμή του: δεξιά, σε mode «αστειάτορα» ο John παρωδεί το εξώφυλλο του Ram.

Αυτό πήγε να αλλάξει τον Μάρτιο του 1974, στα Burbank Studios του Λος Άντζελες, όπου ο Lennon έκανε την παραγωγή στο –πολύ καλό– άλμπουμ Pussy Cats του Harry Nilsson. Στα τελειώματα της πρώτης μέρας ηχογραφήσεων, ο Paul και η Linda μπήκαν στο στούντιο και, μαζί με τον John και πολλούς άλλους A-listers που ήταν παρόντες, βάλθηκαν να τζαμάρουν, με αμφίβολα –έως και καθόλου– αποτελέσματα, τα οποία έχουν κυκλοφορήσει μόνο ως bootleg. Ήταν η πρώτη συνάντηση των δύο πρώην αρχι-Beatles εδώ και τρία χρόνια, μετά από τη διάλυση της μπάντας, την επακόλουθη δικαστική διαμάχη του Paul με τους άλλους τρεις και τη λύση και της μεταξύ τους επιχειρηματικής συνεργασίας.

Καθώς ο ίδιος, ο Harrison και ο Starr, είχαν επιτέλους συνειδητοποιήσει πως η δυσπιστία του McCartney απέναντι στον σκιώδη manager Allen Klein ήταν βάσιμη –και καθώς είχε μόλις ξεσπάσει μια νέα δικαστική διαμάχη μεταξύ όλων των πρώην Beatles και του Klein– ο Lennon είχε αρχίσει να ξαναβλέπει με συμπάθεια τον παλιό του συνοδοιπόρο. Μάλιστα, προγραμμάτισε να ταξιδέψει μαζί με την May Pang στη Νέα Ορλεάνη, τον Φλεβάρη του 1975, προκειμένου να συμμετάσχει στις ηχογραφήσεις του Venus and Mars των Wings. Ωστόσο, κάτι τέτοιο τελικά δεν έγινε, μιας και τον ίδιο εκείνο μήνα ο Lennon χώρισε την Pang και επέστρεψε οριστικά στην Yoko, αφήνοντας παράλληλα σύξυλο και το ζεύγος McCartney.

Υπάρχει επίσης η γνωστή ιστορία με το Saturday Night Live (τότε ακόμα απλώς Saturday Night): ο συνδημιουργός αυτής της τόσο καθοριστικής για την pop κουλτούρα των ΗΠΑ εκπομπής, Lorne Michaels, εμφανίστηκε on camera στο επεισόδιο της 24^ης Απριλίου 1976, και πρόσφερε τρεις χιλιάδες δολάρια στους πρώην Beatles προκειμένου να επανενωθούν για λογαριασμό του ιδίου και του SNL. Οι Lennon και McCartney βρίσκονταν στο διαμέρισμα του πρώτου, μερικά τετράγωνα μακριά και παρακολούθησαν την πρόταση τη στιγμή που έγινε. Σκέφτηκαν πως θα είχε πλάκα να πάνε στο στούντιο και να τσεπώσουν την επιταγή, αλλά μετά βαρέθηκαν**. Λίγους μήνες αργότερα ο Harrison, εμφανιζόμενος ως μουσικός guest στην εκπομπή μαζί με τον Paul Simon, εισέπραξε 250 δολάρια από τον Michaels για να ξεστομίσει τη φράση “Live from New York, it’s Saturday Night!”, η οποία ακούγεται στο ξεκίνημα κάθε επεισοδίου.

Το bit του Michaels βασιζόταν στην έντονη τότε φημολογία πως μια επανασύνδεση βρισκόταν όντως στα σκαριά, φημολογία η οποία, με τη σειρά της, βασιζόταν σε υπαρκτές επιχειρηματικές προτάσεις, όπως π.χ. αυτές του Bill Sargent, ο οποίος μεταξύ 1974 και 1976 πρόσφερε στους πρώην Beatles από 10 έως και 50 εκατομμύρια δολάρια (χωρίς ποτέ να πετύχει κάτι). Ανάλογες προτάσεις έπεσαν και μετά το 1976, από άλλες πλευρές.

Σε πολύ κακή βιντεοσκόπηση απευθείας από τηλεοπτική οθόνη, η προσφορά του Lorne Michaels στους John, Paul, George και Ringo.

Το πρωινό μετά την τρολιά του Michaels και του SNL, ο Macca ξαναεμφανίστηκε στο διαμέρισμα των Lennon-Ono, απρόσκλητος και με μια κιθάρα ανά χείρας. Ο Lennon –ο οποίος, όπως προαναφέρθηκε, ήταν επιφορτισμένος με τη φροντίδα του όχι ακόμα χρονισμένου τότε Sean– τον έδιωξε με αυστηρό ύφος. Αυτή ήταν και η τελευταία φορά που οι δυο τους ειδώθηκαν από κοντά, αν και μίλησαν αρκετές φορές στο τηλέφωνο. Η αντίστοιχη τελευταία συνάντηση με το Harrison έλαβε χώρα το 1978, ενώ με τον Ringo Starr τον Νοέμβριο του 1980, αμφότερες στη Νέα Υόρκη, μιας και, εξ όσων γνωρίζουμε, ο Lennon δεν ξαναπάτησε σε βρετανικό έδαφος μετά το 1971.

Αλλά το πιο κοντινό που έχουμε σε απόδειξη πως το reunion βρισκόταν στα σκαριά ήταν η έγγραφη κατάθεση του Lennon, στο πλαίσιο μήνυσης από τον ίδιο και τους υπόλοιπους Beatles κατά των παραγωγών του μιούζικαλ Beatlemania, δέκα μόλις μέρες προτού o John να δολοφονηθεί από τον Mark David Chapman:

«Εγώ και οι άλλοι τρεις πρώην Beatles σχεδιάζουμε να ανεβάσουμε μια συναυλία επανασύνδεσης, μια εκδήλωση η οποία θα κινηματογραφηθεί και θα συμπεριληφθεί ως φινάλε στο The Long and Winding Road, το επίσημο ντοκιμαντέρ παραγωγής μας, το οποίο έχει προγραμματιστεί να κυκλοφορήσει στα μέσα της δεκαετίας του 1980.»

Επομένως, αν το project αυτό ολοκληρωνόταν, θα είχαμε να κάνουμε με μια επανάληψη του φινάλε του Let It Be, του ντοκιμαντέρ που είχε γυρίσει ο Lindsay-Hogg για τους τελευταίους μήνες των Beatles ως συγκροτήματος, και το οποίο κορυφωνόταν με τη συναυλία στην ταράτσα των γραφείων της Apple (αν και, όπως έχουμε γράψει αλλού στο site του Strummer Radio, η ιδέα μιας συναυλίας σε οροφή κτιρίου είχε υλοποιηθεί πρώτη φορά από τους Jefferson Airplane και κινηματογραφηθεί από τον Jean-Luc Godard). Για σκηνοθέτης προοριζόταν ο Neil Aspinall (αρχικά roadie/road manager/οδηγός, έπειτα προσωπικός βοηθός των Beatles, και εν τέλει διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας τους, Apple).

Το ντοκιμαντέρ, με τίτλο The Long and Winding Road, δεν ευοδώθηκε, αν και ένα άλλο, με σχεδόν ίδιο τίτλο αλλά χωρίς την άμεση εμπλοκή του συγκροτήματος ή του περιβάλλοντός του, κυκλοφόρησε το 2003. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το παραπάνω κείμενο του Lennon δείχνει πως οι Beatles σκέφονταν να επανενωθούν, έστω και μόνο για τα γυρίσματα και τη συναυλία. Προφανώς, ο θάνατος του Lennon δεν άφησε και πολλά περιθώρια για την ευόδωση του project.

Τα “Househusband Years” και η πολυθρύλητη κασέτα

Τον Νοέμβριο του 1974, ο Lennon συμμετείχε ως καλεσμένος του Elton John σε συναυλία του δεύτερου στο Madison Square Garden, και τραγούδησε το “Whatever Gets You Thru the Night” (το οποίο είχε ηχογραφήσει με τη βοήθεια του Έλτονος), το “Lucy in the Sky With Diamonds” (το οποίο είχε πρόσφατα διασκευάσει ο Έλτονας) και το “I Saw Her Standing There” («Ένα τραγούδι κάποιου παλιού αρραβωνιαστικού μου, με τον οποίο έχουμε ψυχρανθεί»). Η βραδιά σηματοδότησε την τελευταία εμφάνιση του Lennon μπροστά σε κοινό, αλλά και το πρώτο βήμα για την αναθέρμανση των σχέσεων του με τη Yoko, στα παρασκήνια του M.S.G. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η επανένωση έγινε οριστική το Φλεβάρη του 1975. Στις 9 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς, γεννήθηκε ο δεύτερος γιος του Lennon και πρώτος της Ono, Sean (και οι δυο είχαν παιδιά από προηγούμενους γάμους, τον Julian και την Kyoko αντίστοιχα).

Η επανασύνδεση με την Yoko, η γέννηση του Sean αλλά και η συμφιλίωση, επιχειρηματική και προσωπική, με τον Paul εγκαινίασαν μια περίοδο πρωτόγνωρης ψυχικής ηρεμίας για τον βασανισμένο από κάμποσους δαίμονες John – σε αυτό συνέβαλε πιθανώς και το γεγονός πως σταμάτησε να κάνει συναυλίες και επαγγελματικές ηχογραφήσεις, προκειμένου να αναλάβει το μεγάλωμα του καινούριου μέλους της οικογένειας. Ωστόσο, παρά την προσωρινή, έστω, απόσυρση από την ενεργό δράση το 1975 και την καθημερινή απασχόλησή του ως househusband / stay-at-home dad, ο πρώην Beatle συνέχισε να γράφει μουσική, η οποία τελικά κυκλοφόρησε με διάφορους επίσημους και ανεπίσημους τρόπους, ηχογραφημένη σε υψηλή ή και όχι τόσο υψηλή πιστότητα: στο σπουδαίο comeback album Double Fantasy του 1980, το οποίο συνυπέγραφε με τη Yoko Ono και το οποίο βγήκε λίγες εβδομάδες προτού ο Chapman τη δει σύγχρονος Ηρόστρατος, στη μεταθανάτια συλλογή Milk and Honey, επίσης συνυπογραμμένη από τη χήρα του, σε σόλο συλλογές όπως το box set Wonsaponatime, το Acoustic και το Menlove Ave., καθώς και σε διάφορα bootlegs. Κάποια από αυτά τα τραγούδια συγκαταλέγονται άνετα στα καλύτερα που έγραψε ο Eggman σε όλη του τη ζωή.

Μεταξύ αυτής της αρκετά μεγάλης φουρνιάς υπήρχαν και τέσσερα κομμάτια, γραμμένα μεταξύ 1977 και 1979, τα οποία ο Lennon υποτίθεται πως είχε φυλάξει ειδικά για τον Paul (και κατ’ επέκταση και για τους άλλους δύο;): “Real Love”, “Free as a Bird”, “Now and Then” και “Grow Old with Me”. Το πρώτο και το τέταρτο ήταν ολοκληρωμένα, τα άλλα δύο όχι ακριβώς. Η ύπαρξη αυτών των τραγουδιών έγινε γνωστή αρχικά στον Harrison και τον Aspinall, σε συνομιλία που είχαν με τη Yoko, περίπου στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Παραδόθηκαν ιδιοχείρως και υπό μορφή κασέτας στον Paul το 1994, κατά την τελετή ένταξης του Lennon στο Rock and Roll Hall of Fame ως σόλο καλλιτέχνη (παρόντες εκείνο το βράδυ ήταν και οι Harrison και Starr).

Σύμφωνα με τα λεγόμενα και του Paul και της Yoko, υποτίθεται πως πάνω στην κασέτα ή, τέλος πάντων, το κουτί της, ήταν γραμμένες, από τον ίδιο τον John Lennon, οι λέξεις “For Paul”, αν και καμιά σχετική φωτογραφία ή βίντεο που να επιβεβαιώνει αυτή τη φήμη δεν έχει δημοσιευτεί ποτέ. Αντιθέτως, έχει γίνει γνωστό πως συγκεκριμένα το “Grow Old with Me” προοριζόταν για το Double Fantasy και πως το “Real Love” είχε γραφτεί για ένα μιούζικαλ με τίτλο The Ballad of John and Yoko – project το οποίο επίσης δεν ευοδώθηκε ποτέ. Αργότερα ήταν να συμπεριληφθεί και αυτό στο Double Fantasy, αλλά ούτε αυτό έγινε πράξη. Το σίγουρο είναι πως τα demo είχαν γραφτεί σε κασετόφωνο –το αγαπημένο μέσο του Lennon όποτε βρισκόταν σπίτι του και ήθελε να καταγράψει κάποια ιδέα– και σε τέτοιου είδους ηχογράφηση βασίστηκαν οι Threetles το 1995, όταν μπήκαν στο στούντιο για να δουλέψουν πάνω στα επίμαχα κομμάτια, στο πλαίσιο των Anthology 1, 2 και 3.

Παρόλο που δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τι είχαν κατά νου οι άμεσα εμπλεκόμενοι/ες –ειδικά αφού δύο εξ αυτών έχουν εκδημήσει–, είναι εύκολο να διατυπωθεί η κυνική θεωρία πως ο λόγος που τα “Real Love”, “Free as a Bird” και “Now and Then” είδαν τελικά το φως της δημοσιότητας ως επίσημες ηχογραφήσεις των Beatles και όχι ως ταπεινά demo του αρχικού εμπνευστή τους ήταν η επίτευξη του βέλτιστου δυνατού κέρδους, ειδικά αφ’ ης στιγμής δεν έχουμε απτή, ατράνταχτη απόδειξη πως τα τραγούδια προορίζονταν όντως για τον McCartney και τους άλλους δύο, και, επιπλέον, αφ’ ης στιγμής μια κυκλοφορία που φέρει το πανίσχυρο brand name The Beatles απευθύνεται εξ ορισμού σε ένα πολύ μεγαλύτερο ακροατήριο από μια αντίστοιχη που φέρει οποιοδήποτε από τα ονοματεπώνυμα John Lennon, Paul McCartney, George Harrison ή Ringo Starr μόνο του.

Αλλά η αλήθεια είναι πως δεν υπήρχαν ιδανικότεροι μουσικοί για να ολοκληρώσουν αυτά τα τραγούδια –ως συνθέσεις ή/και ως ηχογραφήσεις– από τους πρώην συνεργάτες του Lennon –ειδικά τον McCartney–, και πως οι πρώην συνεργάτες αυτοί θα ενδιαφέρονταν –για λόγους και συναισθηματικούς και καλλιτεχνικούς– όσο τίποτα να ξαναδουλέψουν, έστω και έμμεσα, με τον μεγάλο εκλιπόντα. Όσο για την Yoko Ono, σύμφωνα με τον βιογράφο του McCartney, Philip Norman, μετά από χρόνια άδικων κατηγοριών πως είχε δήθεν διαλύσει τους Beatles, το όλο εγχείρημα της φάνηκε σαν μια ευκαιρία να βοηθήσει σε μια –κατά μία έννοια– επανασύνδεση της μπάντας (είναι φοβερό το πώς το απρόκλητο μίσος των ανθρώπων σε ωθεί κάποιες φορές στο να διορθώσεις ένα λάθος που δεν έκανες ποτέ).

* Πριν από λίγες μέρες, στις 5 Δεκεμβρίου, έφυγε από τη ζωή και ο Denny Laine, συνιδρυτής των Moody Blues και των Wings, η συνεργασία με τον οποίον ήταν ό,τι πιο κοντινό έφτασε ποτέ στο να επαναλάβει ο McCartney εκείνη με τον Lennon.

** Σε συνέντευξή του το 2011, ο McCartney ανέφερε πως η προσφορά του Michaels είχε πρωτογίνει μία εβδομάδα νωρίτερα και πως επαναλήφθηκε το τελευταίο βράδυ που ο ίδιος βρέθηκε στο σπίτι των Lennon/Ono, αλλά κάτι τέτοιο δεν προκύπτει από τα αρχεία της εκπομπής. Αλλά ακόμα και σε αυτή τη συνέντευξη, παραδέχεται πως όλο το υπόλοιπο κομμάτι της ιστορίας κύλησε με τον τρόπο που περιγράφτηκε παραπάνω.

Διαβάστε το Β΄μέρος

Γιώργος Δρόσος