Συνέντευξη: Μανώλης Κιλισμανής “Παράλληλο Σύμπαν 13”

Ο Κώστας Μαζιώτης, παραγωγός του σταθμού, γράφει για το βιβλίο “Παράλληλο Σύμπαν 13” και ο Μανώλης Κιλισμανής απαντάει στις ερωτήσεις του.

Τον Μανώλη Κιλισμανή τον γνωρίζουν καλά όσοι και όσες υπήρξαν τακτικοί αναγνώστες του Ποπ και Ροκ και ακόμα περισσότερο της θρυλικής εφημερίδας/περιοδικού Oz πίσω στα ένδοξα ’90s. Επίσης έχει υπάρξει ραδιοφωνικός παραγωγός σε εναλλακτικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς – προσωπικά φρόντιζα να μην χάνω τις εκπομπές του στον αξέχαστο Ρόδον 94,4! Έχει ασχοληθεί και με το διαδικτυακό ραδιόφωνο, ενώ το τελευταίο διάστημα -προφανώς πριν την πανδημία- διαδραματίζει τον κρίσιμο ρόλο του δισκοθέτη σε μπαρ στο κέντρο της Αθήνας. Τελευταία μπήκε δυναμικά στον χώρο του βιβλίου ως συγγραφέας: Αρχικά με το μυθιστόρημα “Στο Χωριό” (2019) και εσχάτως με τη συλλογή διηγημάτων “Παράλληλο Σύμπαν 13” (2021), και τα δύο από τις εκδόσεις 24γράμματα.

Επικοινώνησα μαζί του και είχε την καλοσύνη να απαντήσει στις ερωτήσεις μου. Προτού, όμως, διαβάσετε τις απαντήσεις του, θέλω να γράψω δυο πράγματα για το τελευταίο του βιβλίο. Πρόκειται για ιστορίες που τοποθετούνται στον χώρο της φαντασίας, κάτι που φανερώνεται εξ αρχής από τον τίτλο της συλλογής. Ότι ο Μανώλης ξέρει να γράφει, μου ήταν γνωστό, όπως και σε όποιον έχει διαβάσει στο παρελθόν κείμενά του. Παρότι το ύφος του δεν είναι αυτό που λέμε “λογοτεχνικό”, εντούτοις είναι γλαφυρό, πνευματώδες και ρέει αβίαστα. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το διάβασα μονορούφι, και σας βεβαιώνω πως κάτι τέτοιο μου συμβαίνει πολύ σπάνια. Και αν κάποιος υπαινιχθεί ότι κάτι τέτοιο δείχνει “ελαφρύ περιεχόμενο”, έχω να απαντήσω ότι τα σημαντικά πράγματα αφομοιώνονται καλύτερα όταν είναι απλά διατυπωμένα, και ότι, όπως διάβασα κάπου, «η ικανότητα στην απλή και σαφή διατύπωση, φανερώνει ότι έχεις συλλάβει σε βάθος αυτό που θες να πεις». Επιπλέον, σε κατ’ ιδίαν συζήτηση ανάμεσα στον συγγραφέα και τον γράφοντα, ο Μανώλης ξεκαθάρισε πως αυτό που τον ενδιαφέρει είναι “να πει ιστορίες”. Και έχω να δηλώσω ότι έχει πράγματα να πει, και γνωρίζει πώς να τα μοιραστεί με ελκυστικό και, συχνά, συγκινητικό τρόπο!

Ακολουθεί η συνέντευξη:

Στις ιστορίες σου παίζεις με το φανταστικό, άλλοτε ονειρικό και άλλοτε δυστοπικό. Εξάλλου, τα τελευταία χρόνια η αγορά έχει γεμίσει από βιβλία, σειρές και ταινίες φάντασυ, χόρρορ κ.λπ. Τι οδηγεί το κοινό και τους δημιουργούς σε αυτή την κατεύθυνση;

Μπορώ να μιλήσω μόνο για μένα, αφού δεν είναι δυνατόν να ξέρω πώς σκέφτηκαν οι υπόλοιποι. Δυστοπία ζούμε έτσι κι αλλιώς εδώ και καιρό. Νομίζω πως οι δικές μου ιστορίες ακουμπάνε αρκετά στην πραγματικότητα, αν εξαιρέσεις μια δυο. Το δικό μου σκεπτικό για τις ιστορίες που φλερτάρουν με φαντασία, τρόμο στο βιβλίο ήταν πώς θα αντιμετωπιζόταν η εκάστοτε κατάσταση αν γινόταν πραγματικότητα.

Μιμείται η τέχνη τη ζωή ή η ζωή την τέχνη;

Νομίζω ισχύουν αμφότερα.

Χρησιμοποιείς υποδόριο χιούμορ. Εκτιμώ σωστά; Μπορείς να περιγράψεις πώς λειτουργεί (το χιούμορ) στις ιστορίες και γενικότερα στις δραστηριότητές σου;

Εκτιμάς σωστά, και να ξέρεις πως μπορούσε να γίνει εξαιρετικά καυστικό αν ήθελα. Θεωρώ το χιούμορ απαραίτητο για την επαφή μου με τον έξω κόσμο, αλλιώς δε νομίζω να τα έβγαζα πέρα. Καλά, είμαι και περίεργος χαρακτήρας αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία…

Στο βιβλίο υπονομεύονται στερεότυπα και προκαταλήψεις κάθε λογής. Σε μια ιστορία, μάλιστα, βλέπουμε το εκλογικό σώμα να υπερψηφίζει έναν υποψήφιο που παρουσιάζει δημόσια τον σύντροφό του. Πόσο αισιόδοξοι μπορούμε να είμαστε για την ελληνική κοινωνία;

Για την ελληνική κοινωνία καθόλου όσο εξακολουθεί να παίζει καθοριστικό ρόλο ο κλήρος. Και για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, μιλάμε για μια κοινωνία βαθειά συντηρητική στην πλειοψηφία της, για να μην πω τίποτα χειρότερο. Αναφορικά με τα στερεότυπα, έχω τουλάχιστον δυο ιστορίες που δηλώνουν ευθαρσώς την απέχθειά μου απέναντί τους.

Έχεις δηλώσει ότι στο “Παράλληλο σύμπαν 13” φανέρωσες τις επιρροές σου και την αγάπη σου για την ιστορική τηλεοπτική σειρά “Twilight Zone” (Στη Ζώνη του Λυκόφωτος). Εκ των υστέρων σκέφτεσαι ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να σε δεσμεύσει δημιουργικά ή μόνο να σε ωφελήσει;

Ε όχι και να με δεσμεύσει… Να μου δώσει ιδέες σίγουρα. Πάντως δε θα ήθελα με τίποτα το επόμενο βιβλίο μου (εάν και εφ όσον) να έχει την ίδια θεματολογία (που δεν έχει).

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική αύξηση των εκδόσεων με πολλούς νέους συγγραφείς. Ποιες είναι οι σκέψεις σου σχετικά; Το αποδίδεις κάπου; Πώς το αξιολογείς;

Μόνο θετικό είναι να ακούγονται/διαβάζονται πολλές φωνές. Βέβαια, το θέμα είναι πόσοι διαβάζουν πλέον στη χώρα μας.

Όσο κι αν δεν θέλω να φέρω στην κουβέντα το ζήτημα της πανδημίας και του αναγκαστικού εγκλεισμού στα σπίτια μας, εντοπίζω σαφείς αναφορές στο βιβλίο. Πιστεύεις ότι θα προκύψει φουρνιά συγγραφέων που θα καταπιαστούν με αυτό που βιώνουμε εδώ και έναν χρόνο;

Θα προκύψει νέα φουρνιά κάθε μορφής τέχνης που θα καταπιαστεί - είναι αναπόφευκτο. Στη δική μου ιστορία, η κατάσταση είναι σαφώς χειρότερη από αυτά που ζούμε έναν χρόνο τώρα, αλλά ποτέ μη λες ποτέ.

Το συγγραφικό σου ντεμπούτο “Στο Χωριό” έκανε αίσθηση. Αφενός συγχαρητήρια, αφετέρου περίμενες κάτι τέτοιο; Σε “ψάρωσε” ή σου έδωσε ώθηση να συνεχίσεις;

Αίσθηση!!! Αυτό είναι κολακευτικό, αλλά να πω την αλήθεια δεν κατάλαβα κάτι τέτοιο. Δεν περίμενα κάτι όταν το έγραφα. Η έκδοση δεν ήταν στα σχέδιά μου. Ήθελα απλά να κερδίσω ένα στοίχημα με τον εαυτό μου και να ολοκληρώσω επιτέλους κάτι που ξεκινάω. Το τεράστιο ψάρωμα ήταν όταν το είδα τυπωμένο. Έχω ακούσει/διαβάσει καλά λόγια από ανθρώπους που εκτιμώ, κι όσο να ναι αυτό βοήθησε την αυτοπεποίθησή μου. Πάντως, από την ημέρα που εκδόθηκε γράφω πλέον σχεδόν καθημερινά.

Τόσο στο “Χωριό” όσο και στο “Παράλληλο σύμπαν 13” συναντάμε μπόλικες αναφορές στην ποπ κουλτούρα, Πιστεύεις ότι έχει επηρεάσει τον τρόπο που κοινωνικοποιούμαστε, τις σχέσεις μας και γενικά την ίδια τη ζωή μας;

Νομίζω είναι θέμα παραστάσεων που κουβαλάμε από μικροί. Οι πρώτες μουσικές που άκουσα όταν ήμουν ακόμα πιτσιρίκι ήταν Elvis, Beatles, Stones. Οι πρώτες ταινίες που θυμάμαι ήταν με τον Elvis. Ε, δε θέλει και πολύ μετά να μπει το νερό στ’ αυλάκι.

Τι σου λείπει περισσότερο από την προ λοκ ντάουν εποχή;

Το να κάνω αυτό που θέλω όταν το θέλω, χωρίς να μου υποδεικνύουν το πότε άνθρωποι που αν τους συναντούσα στο δρόμο θα άλλαζα πεζοδρόμιο. Και φυσικά η κινηματογραφική, η θεατρική αίθουσα και οι συναυλίες.

Με τις συνεντεύξεις που καλείσαι να δίνεις είσαι ok ή είναι αναγκαίο κακό;

Ε, εντάξει δεν κάνουν και ουρά για να μου μιλήσουν, αλλά όσοι ενδιαφέρονται είναι πρόσωπα που έχουμε κολυμπήσει στα ίδια νερά, οπότε μόνο ευχάριστη μπορεί να είναι μια τέτοια κουβέντα.

Έχεις διαγράψει μακρά πορεία στο ραδιόφωνο και τα μουσικά έντυπα. Είναι ένα κεφάλαιο που έχει κλείσει ή θα σε ενδιέφερε κάποτε να ασχοληθείς ξανά;

Τα μουσικά έντυπα σίγουρα! Το ραδιόφωνο είναι ίσως το μόνο πράγμα που μπορώ να κάνω πολύ καλά και με γεμίζει τόσο που δεν μπορώ να περιγράψω, αλλά με τις παρούσες συνθήκες είναι αδύνατον να ασχοληθώ μαζί του, ακόμα κι αν βρεθεί κάποιος που μου το ζητήσει -αναφέρομαι στο παραδοσιακό ραδιόφωνο και όχι το ιντερνετικό, το οποίο το δοκίμασα, πρώτα με το mindradio και μετά intersonik.

Η Ώρα της Κρίσης! Πες μας κάποιες δημιουργίες (βιβλία, σειρές, ταινίες, έργα τέχνης, τραγούδια, άλμπουμ) που πιστεύεις ότι σε διαμόρφωσαν ως Μανώλη. (Όσα θέλεις, από ένα ως… εκατόν ένα!)

Ωχ!!! Μπορίς Βιάν, Beatles, Sam Cooke, Joy Division, New Order, Pet Shop Boys, Ramones, 2001, Θωρηκτό Ποτέμκιν, Maurice, Hairspray (το πρώτο), All That Jazz, Άρθουρ Κλαρκ, Κρίμα Που Είναι Πόρνη στο Ανοιχτό Θέατρο, Τα Πικρά Δάκρυα Της Πέτρα Φον Καντ με την Αρβανίτη, Have Mercy-Last Drive, Runaway Train (η ταινία όχι το τραγούδι) αλλά εντάξει, αυτό δεν είναι δίκαιο γιατί και εκατό να πω πάλι θα ξεχάσω πολλά… Αν με ρωτήσεις το ίδιο αύριο θα σου απαντήσω με εντελώς διαφορετικά ονόματα.

Είσαι δηλωμένος Παναθηναϊκός και Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Είσαι ευχαριστημένος από τη δουλειά του Όλε Γκούναρ Σόλσκιερ; Για το τριφύλλι τι εκτιμάς: Θα κατορθώσει να επιστρέψει στον φυσικό του ρόλο, του να κάνει Πρωταθλητισμό;

Τον Όλε θα τον αγαπάω και μόνο για εκείνο το βράδυ με την Μπάγερν. Όσο ήταν στον πάγκο ο Μουρίνιο δεν με ενδιέφερε να παρακολουθώ την ομάδα. Ήταν ξένο σώμα στη φιλοσοφία της. Για το τριφύλλι τι να πω; Αν δε φύγει ο Αλαφούζος δε θα δούμε άσπρη μέρα -ο άνθρωπος είναι καταστροφή.

Για το τέλος, έχεις το βήμα να δηλώσεις ό,τι θέλεις ως επίλογο της συνέντευξης.

Συμβουλές και τέτοια δεν τα μπορώ. Θέλω απλά να ευχαριστήσω τον κύριο Δαμιανό στις εκδόσεις 24γράμματα γιατί αποφάσισε να ασχοληθεί μαζί μου και να εκδώσει το πρώτο βιβλίο και τον σύντροφό μου γιατί χωρίς αυτόν δεν θα είχα καταφέρει τίποτα απ’ όλα αυτά που συζητάμε τόση ώρα. Ε, και βέβαια εσένα που ασχολήθηκες με την αφεντιά μου.

Σε ευχαριστώ θερμά για την υπομονή και τον χρόνο σου!

Το Παράλληλο Σύμπαν 13 κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24γράμματα
https://24grammata.com/product/82667/

Κώστας Μαζιώτης
A Pillow of Secrets
Κάθε Δευτέρα, 12:00-14:00